logo
episode-header-image
Dec 2023
1h 10m

شماره ۶۱ | چشمان یک هیولای بزرگ

Sasan Aghaei, Mojtaba Hessami
About this episode

چهارگانه‌ی دیوار برلین )۳(: بررسی سقوط اقتصادی آلمان شرقی و دستگاه امنیتی مخوف آن


سوسیالیسم چه بلایی بر سر ملت‌ها میاره؟

یک سال قبل، تو سه‌گانه‌ی مدبویز برای فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بهتون نشون دادیم که کمونیسم و سوسیالیسم چطوری کار می‌کنه و چه بلایی سر ملت‌ها میاره. آلمان‌شرقی، یه نمونه‌ی بارز دیگه از یه «سوسیالیسم واقعن موجود» به شمار میره. این نام رو خود چپ‌ها روی آلمان شرقی گذاشته بودند که در واقع یه حکومت دست‌نشونده و ساخته‌ی دست شوروی تو شرق آلمان بود.


تو اپیزودهای ۵۹ و ۶۰ توضیح دادیم که این کشور و حکومت سوسیالیستی چرا و چه جوری به وجود اومد. تو این اپیزودها، گوشه‌هایی از احتضار اقتصادی آلمان شرقی تحت رهبری چپ‌ها و فضای استبدادی و استالینستی این کشور رو بررسی کردیم. تو اپیزود ۶۱م، دقیق‌تر به حلاجی اقتصاد سوسیالیستی می‌پردازیم که به فرار بزرگ مردم آلمان شرقی از دست کمونیسم انجامید. تو این اپیزود به خوبی می‌فهمید که سوسیالیسم چه جوری کار می‌کنه و چرا هیچ وقت، هیچ جا نشده که جواب بده.


خب وقتی اقتصاد کار نکنه، مردم چیکار می‌کنند؟ اعتراض! چپ‌ها البته راه‌حل این مشکل رو خوب بلدند؛ دستگاه‌های امنیتی مخوف و وحشتناکی که درست مثل چیزی که جرج اورول تو کتاب ۱۹۸۴ تعریف کرده، مردم رو نفر به نفر کنترل کنه و حتا مردم از چیزی که تو دل‌شون می‌گذره و به زبونش نمیارن هم بترسند.


آلمان شرقی، این «سوسیالیسم واقعن موجود» هم صاحب یکی از مخوف‌ترین این دستگاه‌ها بود. بهش می‌گفتند اشتازی که وقتی تو این اپیزود پادکست مدبویز، نگاهی به درون این دستگاه مخوف و روش‌هایی که استفاده می‌کرده، می‌ندازیم، شاید باور نکنید که بسیاری از ماجراهایی که براتون تعریف می‌کنیم، واقعی بوده!


چپ‌ها همیشه تو دو تا چیز بهترینند؛ این‌که چطوری اقتصاد رو نابود کنند و این‌که چطوری سیستمی بسازند که هر صدایی رو خفه کنه ...




پانزدهم آذر ۱۴۰۲ / ۲۵۸۲

گوینده: مجتبی حصامی

نویسنده: ساسان آقایی

یادبود این شماره: هفته‌ی نجات ایران

تقدیم شماره ۶۱ به: آرمیتا گراوند


* منابع استفاده‌شده در این اپیزود:

مرد بی‌چهره / مارکوس ولف

بازسازی یک خانه تقسیم‌شده / هانس دیتریش گشنر

تاریخ روابط آمریکا و شوروی / پیتر جی بویل

تاریخ اتحاد شوروی؛ از آغاز تا پایان / پیتر کنز

آخرین روزهای امپراتوری شوروی / دیوید رمنیک


* آهنگ‌های مورد استفاده در این اپیزود:

۱- سرود ملی آلمان شرقی در زمان اعلام موجودیت آن

۲- قطعه‌ی «HGW XX» از مجموعه‌ی موسیقی متن فیلم «زندگی دیگران»، اثر گابریل یارد

۳- قطعه‌ی «IM Martha» از مجموعه‌ی موسیقی متن فیلم «زندگی دیگران»، اثر گابریل یارد

۴- قطعه‌ی «Out There» از Frank Steiner. Jr.

۵- قطعه‌ی «صحرای دل» با صدای محمدرضا شجریان


Up next
Dec 2023
شماره ۶۲ | وقتی دیوار ترس شکست
پایان چهارگانه‌ی دیوار برلین(۴): در سال سرنوشت‌ساز ۱۹۸۹ در شرق اروپا و آلمان شرقی چه گذشت؟ پس از دهه‌ها وحشت و تباهی کمونیسم، پس از سال‌ها چیرگی امپراتوری شر بر بلوک شرق، وقتی دهه‌ی ۸۰ میلادی تو اروپا آغاز می‌شد، احتضار و فلاکت چپ، از درون مرزهای شوروی تا تمام شرق اروپا آشکار و ه ... Show More
1h 54m
Dec 2023
شماره ۶۰ | فرار از جهنم سوسیالیسم
سه‌گانه‌ی دیوار برلین )۲(: دیوار چگونه برپا شد؟ مردم برلین، شب خوابیدند و وقتی صبح روز ۱۳ آوگوست ۱۹۶۱ بیدار شدند، دیدند دیواری بلند و طولانی، شهر اون‌ها رو تقسیم به دو کرد، نیمی شرقی و نیمی غربی. دیوار برلین اما تنها، شهر برلین رو تقسیم به دو نکرده بود؛ این دیوار به شکلی نمادین، ... Show More
1h 27m
Nov 2023
شماره ۵۹ | مرز دو جهان
سه‌گانه‌ی دیوار برلین (۱): آلمان چگونه تقسیم شد؟ روز نهم نوامبر ۱۹۸۹، دیواری فرو ریخت که برپاییش نماد جنگ سرد بود و سقوطش سمبل جهان آینده‌ای که کمونیسم روسی در اون جایی نداره. مردم آلمان شرقی در روی‌دادی ناگهانی و پیش چشم بهت‌زده‌ی دوربین‌های تلویزیون و عکاسی، با هر چی به دست‌شون ... Show More
1h 8m
Recommended Episodes
Oct 2023
اپیزود هشتاد و ششم: جنگ بوسنی، نسل کشی سربرنیتسا
جنگ بوسنی به گفته بسیاری از مورخان و خیلی از اساتید حوزه ژئوپولتیک، یک نمونه از جنگ های جدید بود که در واقع نه جنگ داخلی به حساب می­اومد و نه جنگ بین دولت­ها، بلکه چیزی ترکیبی از هر دوی این موارد بود. اما جنگ اسمش هر چیزی که باشه و از هر نوعی که باشه، یه قدرت­طلبی بین یه گروه محد ... Show More
50m 30s
May 2022
خودآگاهی کوانتومی
داستان تک‌سلولی‌های کنجکاو، شامپانزه‌های زبان‌شناس و هوشیاری کوانتومی حامی: ویپاد، ترابانک پاسارگاد خودآگاهی: از جهش‌های کوچک تا جهان‌های کوانتومی مواجهه انسان با خود همیشه یکی از عجیب‌ترین ملاقات‌های تاریخ به شمار میرفته. از نارسیس زیبا در یونان باستان تا ونیسی‌هایی که برای اولی ... Show More
26m 27s
Jan 2024
شروع یک فروپاشی - جنگ بالکان - قسمت ۱
با شروع دهه ۹۰ میلادی و در آستانه قرن بیست و یکم، اروپا بعد از تجربه دو جنگ جهانی اول و دوم یه بار دیگه صحنه نبردی خونین و خشونت بار شد؛ اما این بار در کمال ناباوری، به جای نبرد بین کشورها مردم یک کشور که سالها بود به عنوان یک ملت مشترک در کنار هم زندگی کرده بودن، علیه هم وطنای خ ... Show More
48m 47s
May 2023
جنگ جهانی اول - قسمت ۱۱ - زورآزمایی‌هایی در هر جبهه
 آلمان ها تو جبهه شرقی پیروزیهای های چشمگیری کسب کرده بودند و این موفقیت ها فقط برای ۲ نفر بود؛ هیندنبورگ و لودندورف. اونا تبدیل به قهرمان آلمانی ها شده بودن و همین موضوع باعث شد فالکنهاین احساس خطر کنه. اونکه میدونست هیندنبورگ به جایگاه اون چشم طمع دوخته، تصمیم به اجرای عملیاتی ... Show More
57m 55s
Apr 2023
فصل ۳ قسمت ۱۵ : مراکش، کشور شهرهای رنگی
تو این اپیزود می‌خوایم بریم به کشور مراکش، کشوری که خیلی از شهرهای مهمش با رنگ خاص خودشون شناخته می‌شن. جایی که توی اکثر خونه‌هاش، یه اتاق پذیرایی با سبک چیدمان سنتی مراکشی برای پذیرش مهمان‌ها دارن و یه سینی قوری و استکان سنتی هم تو این اتاقاشون به عنوان یه عنصر جدانشدنی دیده می‌ ... Show More
1h 31m
Aug 2022
مهاجرت اجباری
داستان کشتارجمعی خفاش‌ ها، پودر سفید اسرارآمیز و جابه‌جایی‌های خطرناک منبع: انقراض ششم - الیزابت کلبرت حامی: ایرانیکارت داستان عجیب انقراض خفاش ها بهترین زمان برای سرشماری‌ خفاش‌ها در میانه زمستان است. خفاش‌ها از آن دسته حیواناتی هستند که با سرد شدن هوا و از اواخر ماه مهر، کم کم ... Show More
25m 50s
Mar 2021
جنگل خودآگاه
درخت هایی که حرف میزنند، قارچ‌هایی که تجارت می‌کنند و جنگل هایی که هوشیار هستند. | منبع: کتاب زندگی مخفیانه درختان - پیتر وهلبن | اپیزود From Tree to Shining Tree از پادکست Radiolab | حامی: همکاشت باهم صدهزار درخت بکاریم درختان خودآگاه و جنگل ‌های هوشمند دکتر سیمارد از کودکی علاق ... Show More
27m 35s